Адной з важных экалагічных праблем сучаснасці з’яўляецца праблема звароту з адыходамі.
Цяперашняя экалагічная сітуацыя, стыхійнае забруджанне вялікіх тэрыторый размаітымі прамысловымі і побытавымі адыходамі дасягнула ў многіх краінах пагрозлівых маштабаў. Аднак усведамленне таго, наколькі неспрыяльна ўплываюць адкіды на стан навакольнага асяроддзя, прыйшло параўнальна нядаўна. Вось чаму дасканаленне сістэмы звароту з адыходамі, а таксама падвышэнне экалагічнай адукаванасці насельніцтва ва ўсім свеце прызнаецца адной з галоўных праблем у вобласці аховы навакольнага асяроддзя.
Праблема звароту з адыходамі вырабніцтва і спажывання з’яўляецца адной з найважных для стабілізацыі і паляпшэння экалагічнай сітуацыі і рацыянальнага выкарыстання рэсурсавага патэнцыялу горада Брэста. Аднак для таго, каб вырашыць дадзеную праблему, недастаткова проста ўсталяваць адмысловыя кантэйнеры ў дварах хат. Патрэбна карпатлівая інфармацыйна-прапагандысцкая праца з насельніцтвам, пачынаючы з самага юнага веку. На жаль, большасць жыхароў не валодаюць дастатковымі навыкамі рацыянальнага выкарыстання наяўных рэсурсаў. Таму патрэбна стварэнне ў нашым грамадстве цывілізаваных умоў, што спрыяюць набыццю навыкаў з мэтай эканомнага выкарыстання наяўных рэсурсаў.
КВУП «Брэсцкі смеццеперапрацоўчы завод» падае магчымасць пазнаёміцца з праблемай звароту з адыходамі падчас лекцыйных заняткаў з разнавекавымі групамі насельніцтва, а таксама экскурсій на базе нашага прадпрыемства.
Ад згуртаванай працы ўстаноў і структур, асабістай зацікаўленасці кожнага чалавека, пачынаючы з дашкольнага веку, будзе залежаць якасць нашага жыцця, бо парадак на зямлі ствараецца і падтрымваецца якія жывуць на ёй людзьмі.
Што такое экалагічнае выхаванне?
Экалагічная адукацыя і выхаванне з’яўляецца грунтам экалагічнага дабрабыту грамадства. Адным з умоў дасягнення гармоніі з прыродай з’яўляецца экалагічная пісьменнасць насельніцтва.
Паспяховы развязак заданняў Нацыянальнай стратэгіі ўстойлівага сацыяльна-эканамічнага развіцця Рэспублікі Беларусь на перыяд да 2020г. можа быць дасягнута толькі пры наяўнасці шматступеннай сістэмы экалагічнай ўтварэння, найвысокай мэтай якой з’яўляецца фармаванне экалагічнай культуры насельніцтва.
Экалагічнае выхаванне – гэта комплекс стасункаў, маральна-этычных нормаў, паглядаў, усталёвак і каштоўнасцяў, якія дакранаюцца адносін чалавека і прыроды; гармонія суіснавання чалавечага грамадства і атачальнага прыроднага асяроддзя; цэльная ўзаемасувязь чалавека і прыроды, якая рэалізуецца праз дачыненне чалавечага грамадства да атачальнага прыроднага асяроддзя і да экалагічных праблем у цэлым. Чыннасць па фармаванні экалагічнай культуры завецца «экалагічнай асветай». Такая практыка складаецца з пасоўвання экалагічных ведаў, а таксама выхавання асцярожнага дачынення да навакольнага асяроддзя і рацыянальнага выкарыстання прыродных рэсурсаў.
У Рэспубліцы Беларусь сфармавалася сістэма экаарыентаванай адукацыі, залучальная дашкольную, агульную сярэднюю, прафесійна-тэхнічную, сярэднюю адмысловую, найвысокую і падыпломную адукацыю, што дапаўняецца пазашкольным выхаваннем і навучаннем і экалагічнай адукацыяй, праводжаным як дзяржаўнымі ўстановамі, гэтак і таварыствамі экалагічнага профілю. Экалагічная скіраванасць закладзена ў якасці аднаго з асноўных прынцыпаў дзяржаўнай палітыкі ў сферы ўтварэння. Сістэма экалагічнай ўтварэння, выхавання і асветы дэталёва вызначана Законам Рэспублікі Беларусь «Пра ахову навакольнага асяроддзя» (Частка 13. Артыкул 77. Асвета ў вобласці аховы навакольнага асяроддзя).
Працэс экалагічнага выхавання і развіцця экалагічнай культуры
Экалагічнае выхаванне дзяцей дашкольнага веку
Сярод размаітых метадаў экалагічнага выхавання дашкольнікаў важнае месца варта аднесці назіранню. Яго існасць складаецца ў пачуццёвым спазнанні правілаў звароту з адыходамі, у спазнанні іх праз розныя формы ўспрымання – глядзельнае, слыхавое, тактыльнае, нюхальнае, і інш.
У жыцці дзяцей дашкольнага веку гульня з’яўляецца асноўнай чыннасцю. Яна ўяўляе сабою эмацыйную дзейнасць: якое гуляе дзіцё знаходзіцца ў добрым месцаванні духу, ён актыўны і зычлівы. У гульні дзіцяці падаецца магчымасць вырашыць праблему без стомы, перанапругі, эмацыйных зрываў. Усё адбываецца лёгка, натуральна, з задавальненнем, а галоўнае, у сітуацыі падвышанай цікавасці і радаснай узрушанасці. Дзеці ахвотна гуляюць у дыдактычныя гульні з прадстаўніком завода як «Што сартуецца адкіды – захоўваем прыроду».
КВУП «Брэсцкі смеццеперапрацоўчы завод» падае магчымасць для дзяцей дашкольнага веку пазнаёміцца з праблемай забруджання навакольнага асяроддзя падчас правядзення выязных інфармацыйных гадзін і гутарак на базе дашкольных заснаванняў, што суправаджаюцца навочнай прэзентацыяй, адаптаванай пад век, а таксама пазнавальнымі ролікамі пра працу Брэсцкага смеццеперапрацоўчага завода і арганізацый, што займаюцца перапрацоўкай адыходаў.
Галоўнай умовай для дасягнення мэты пры працы з дзецьмі дашкольнага веку з’яўляецца стварэнне асяроддзя, у якім атачальныя асабістым прыкладам дэманструюць дзецям слушнае дачыненне да прыроды і актыўна, па меры сваіх магчымасцяў, разам з дзецьмі бяруць удзел у прыродаахоўнай чыннасці. Такім чынам, комплекс выхаваўчых мерапрыемстваў спрыяе слушнаму ўспрыманню экалогіі і экалагічнага становішча, а значыць, ёсць надзея на рослае пакаленне.
Экалагічнае выхаванне дзяцей сярэдняга і старэйшага школьнага веку
У стагоддзе новых тэхналогій чалавек перастае адчуваць сябе часткай прыроды, дзее як гаспадар і ператворнік, што вядзе да фармавання ўтылітарнага падыходу да навакольнага асяроддзя і яе няправільнага выкарыстання і забруджання.
Адным з кірункаў адукацыйнай працы на КВУП «Брэсцкі смеццеперапрацоўчы завод» з’яўляецца экалагічнае выхаванне дзяцей сярэдняга і старэйшага школьнага веку ў вобласці навакольнага асяроддзя, з мэтай прышчапіць асцярожнае дачыненне да прыроды і навучыць школьнікаў разумна скарыстаць наяўныя рэсурсы на выгоду прыроды і чалавека.
Праблема звароту з адыходамі – адна з найболей актуальных праблем сучаснасці. Таму прадстаўнікамі завода, па папярэдняй заяве, праводзіцца адукацыйная праца як на базе адукацыйных устаноў з візуальным падмацаваннем (адаптаваная пад век прэзентацыя пра чыннасць завода, а таксама пазнавальныя ролікі пра працу Брэсцкага смеццеперапрацоўчага завода і арганізацый, што займаюцца перапрацоўкай адыходаў), гэтак і на тэрыторыі КВУП «Брэсцкі смеццеперапрацоўчы завод» з экскурсіяй па прадпрыемстве.
У наступным, дзеці з паляваннем бяруць удзел у экалагічных акцыях, што праводзяцца пры падтрымцы КВУП «Брэсцкі смеццеперапрацоўчы завод», а таксама ў выхаваўчай працы з аднагодкамі і дзецьмі малодшага школьнага веку.
У апошнія гады робіцца актуальным пытанне развіцця і дасканалення экалагічнага выхавання навучэнцаў у адпаведнасці з заканадаўствам, патрэбамі асобы і грамадства. Навучыўшыся назіраць за атачальнай прыродай і ўсвядоміўшы наяўныя перад насельніцтвам планеты праблемы, школьнікі ўспрымаюць навакольнае асяроддзе не так, як яны ўспрымалі яе раней, а зусім інакш. Менавіта таму экскурсіі, шпацыры і іншыя выгляды актыўных заняткаў раскрываюць перад імі прыгажосць прыроды.
Экалагічнае выхаванне сталага насельніцтва
Экалагічнае выхаванне сталага насельніцтва засноўваецца не толькі на перайначаных імпрэзах, якія былі апісаны вышэй. Кожны дзень па тэлебачанні паказваюць перадачы, дзе расказваюць пра экалагічныя праблемы. Сродкі масавай інфармацыі нам расказваюць пра экалагічныя катастрофы, і часцяком журналісты просяць прыслухацца да голасу прыроды. У сацыяльных рэкламах кажуць, што няможна паліць траву – будзе пажар. Як жа можна выхаваць асоб, што дасягнулі васямнаццаці гадоў? КВУП «Брэсцкі смеццеперапрацоўчы завод» скарыстае наступныя метады:
- Рэкламная дзейнасць. Інфармацыя падаецца праз сацыяльную рэкламу на спецтэхніцы па вывазе адыходаў, на білбордах у горадзе, а таксама з дапамогай сродкаў масавай інфармацыі (публікацыі ў друкаваных выданнях, таксама на інтэрнэт-рэсурсах, у рамках інфармацыйных тэле-радыёэфіраў). Тэлегледачам, радыёслухачам кажуць простай мовай, што не стаіць рабіць тое ці іншае. Расказваюць пра наступствы і пра магчымую кару.
- Лекцыі. Сталае насельніцтва (апроч студэнтаў) практычна немагчыма прымусіць куды-небудзь прыйсці. Таму супрацоўнікі экалагічных арганізацый павінны прыходзіць самі з лекцыямі і зацікаўляць пазнавальнымі экскурсіямі. Лекцыі можна праводзіць у гульнявой форме, у форме дыялогу, каб кожны ўдзельнік мог выказаць сваю думку і дачыненне да які адбываецца. Чытаць лекцыі належны чалавек, які штодня сутыкаецца з дадзенай праблемай і можа выклікаць людзям свой пункт погляду. Такія лекцыі праводзяцца прадстаўнікамі КВУП «Брэсцкі смеццеперапрацоўчы завод» па папярэдняй заяве зацікаўленай групы.
- Масавыя імпрэзы. Галоўнай мэтай з’яўляецца закласці падмурак ведаў пра існаванне праблемай звароту з адыходамі і паасобны збор, якія будуць спрыяць фармаванню экалагічнай пісьменнасці і экалагічнай культуры асобы. Так, супрацоўнікамі КВУП «Брэсцкі смеццеперапрацоўчы завод» праводзяцца акцыі па закупе другасных матэрыяльных рэсурсаў ля насельніцтва. Удзельнікі атрымваюць памятныя прызы з эмблемай завода.
Таксама можна праводзіць розныя конкурсы на веды экалогіі. На свяце будуць не толькі сталыя, але і дзеці. Таму такія імпрэзы будуць мець каласальнае значэнне. Пераможцам такіх мерапрыемстваў КВУП «Брэсцкі смеццеперапрацоўчы завод» падае не толькі памятныя прызы, але і магчымасць змесцаваць свае дасягненні ў рамках экалогіі на білбордах, спецтэхніцы па вывазе адыходаў і г.д.
- Выстаўная дзейнасць – гэта адзін з найважны прылад, які дазваляе КВУП «Брэсцкі смеццеперапрацоўчы завод» прасоўваць ідэі слушнага звароту з адыходамі не толькі сярод насельніцтва, але і арганізацый горада, быць у курсе найновых тэндэнцый у сваёй прафесійнай галіне.
Патрэба экалагічнага выхавання і ўтварэння
Экалагічная адукацыя – мэтна арганізаваны і ажыццяўляны працэс авалодання экалагічнымі ведамі, уменнямі і навыкамі. Свет вельмі хутка змяняецца як у цэлым, гэтак і ў тым, што атачае кожнага чалавека. Сучасны экалагічны крызіс, што пагражае ператварыцца ў бедства, выкліканы развіццём прадукцыйных сіл, і гэта развіццё адбывалася дзякуючы навуцы і тэхніцы.
Уся сістэма ўтварэння скіравана на выжыванне чалавецтва. Таму, у якасці аднаго з найважных кірункаў дзяржаўнай палітыкі ў вобласці экалогіі можна вылучыць фармаванне экалагічнай ўтварэння і выхавання. Экалагічная адукацыя ў сучасных умовах заклікана спрыяць фармаванню ў людзей новай экалагічнай свядомасці, дапамагаць ім у засваенні такіх каштоўнасцяў, як ведаў і навыкаў, якія спрыялі б выйсцю з экалагічнага крызісу. Павялічваецца лік навукоўцаў і адмыслоўцаў, якія схіляюцца да думкі, што пераадоленне экалагічнага крызісу магчыма толькі на грунце экалагічнай культуры. Чалавек павінен усвядоміць сваю ролю ў біясферы як аднаго з выглядаў, які, як і ўсе астатнія, абавязаны падначальвацца законам развіцця біясферы.